Πανελλήνιο Συνέδριο Ανώτατων Στελεχών

Στο Πανελλήνιο Συνέδριο Ανώτατων Στελεχών (Γενικών Διευθυντών – Διευθυντών) που υπηρετούν σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οργανώνουν ο Δήμος Θεσσαλονίκης και η Αντιδημαρχία Διαδημοτικής Συνεργασίας και Απόδημου Ελληνισμού παρευρέθηκε ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης κ. Λάζαρος Κυρίζογλου ως εκπρόσωπος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας με την ιδιότητα του ως Α’ Αντιπρόεδρος. Το συνέδριο με τίτλο “Οργάνωση, στελέχωση και λειτουργία των Πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α.” έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και θα συζητηθούν θέματα που αφορούν την καταστατική φυσιογνωμία των ανώτατων στελεχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και τη συμβολή τους στη διαμόρφωση δημοτικών πολιτικών και στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων που αναφύονται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Ακολουθεί ο Χαιρετισμός του Δημάρχου

Ως εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ. Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκη για τη διοργάνωση του Πανελλήνιου Συνεδρίου Διαδημοτικής Συνεργασίας με θέμα την «Οργάνωση, Στελέχωση και λειτουργία των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ», που πραγματοποιείται από 9 έως 11 Νοεμβρίου 2021. Συγχαίρουμε τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ. Κωνσταντίνο Ζέρβα.

Στην πατρίδα μας, στη χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία, έχουμε απαντήσεις, έχουμε λύσεις. Δεν έχουμε ανάγκη ξένων προτύπων. Μπορούμε αρκεί να το θελήσουμε. Αρκεί να υπάρχει αληθινή και όχι συνθηματολογική πολιτική βούληση.

Το πολίτευμα της αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας, δομημένο με την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, θεμέλιό του είχε τους πάνω από 170 δήμους. Ο δήμος ήταν τοπική αρχή με δήμαρχο. Οι δήμοι απάρτιζαν 10 φυλές. Από κάθε φυλή εκλέγονταν 50 βουλευτές κι έτσι συγκροτούνταν η βουλή των 500. Ας στηριχθούμε λοιπόν στους δήμους, στην αυτοδιοίκηση, με μεταφορά περισσοτέρων αρμοδιοτήτων, με οικονομικούς πόρους, με προσωπικό και μέσα για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη άσκησή τους προς όφελος των πολιτών των τοπικών κοινωνιών. Μιλάμε για περισσότερη αποκέντρωση του πιο συγκεντρωτικού κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τα όντως θετικά βήματα που έχουν γίνει, με περισσότερη αυτοδιοίκηση, για καλύτερη δημοκρατία.

Στην πατρίδα μας η αυτοδιοίκηση αποκλήθηκε βάθρο (ένα εκ των βάθρων) της Δημοκρατίας. Στο Σύνταγμά μας (άρθρο 102) προβλέπεται η ύπαρξη, η λειτουργία και η διασφάλιση από το κεντρικό κράτος της Διοικητικής και Οικονομικής της αυτοτέλειας. Προβλέπεται μάλιστα η Οργάνωση και λειτουργία του Διοικητικού μας Συστήματος, του Κράτους μας, κατά το αποκεντρωτικό σύστημα. Ισχύει αυτό; Φυσικά όχι. Θα σας το πω με ένα παράδειγμα του 20^ου αιώνα, που όμως έρχεται από το μέλλον που δεν έχουμε ζήσει. Το έχω πει πολλές φορές αλλά είναι λίαν χαρακτηριστικό και επίκαιρο.

Αυτό συνιστά τη βαθύτερη πολιτική ουσία του Παπαδιαμάντη, που ήταν άνθρωπος λαϊκός και γι᾿ αυτό – κι όχι για χρηματισμό – συνέταξε το πρώτο καταστατικό θεσσαλικού αγροτικού συλλόγου, όπου για την αυτοδιοίκηση γράφει:

«Το βιβλιάριον τούτο, το περιέχον το Καταστατικόν της νεωστί αποκαταστάσης Κοινότητος του μικρού χωρίου Κοσκινά της Καρδίτσης, μοι φαίνεται ως μια αίγλη φωτός, εν φαεινόν βήμα, εν εύηχον κήρυγμα προόδου, ευημερίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων. Η αλλαγή εξουσίας και Κυβερνήσεως, και η φυσική εντεύθεν ανωμαλία, ή ζύμωσις η εκ του κομματισμού προερχομένη, η ανεπάρκεια και αφροντισία των Ελληνικών Κυβερνήσεων, των λόγω μεν επαγγελλομένων εκάστοτε την λεγομένη αποκέντρωσιν, πράγματι δε εξασκουσών την συγκεντρωσιν μέχρις αποπνιγμού, και η γειτνίασις του συχνά πλημμυρούντος Παμίσου, όλα ταύτα συλλήβδην υπήρξαν αφορμή όπως μη διοικήται καλώς το χωρίον και φθίνη η Κοινότης. Χάρις τω Θεώ ανέτειλε επ’ εσχάτων η ευεργέτις πρωτοβουλία νεαρών ευπαιδεύτων ανδρών, τέκνων του αυτού χωρίου, εις το πνεύμα των οποίων επήλθε φωτισμός και ευβουλία, προς άρσιν των κακών τούτων».

Την περίοδο της οικονομικής κρίσης δηλ. των μνημονίων και την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού και της υγειονομικής κρίσης που διανύσαμε και διανύουμε, αποδείξαμε ότι και θέλουμε και μπορούμε. Καταβάλαμε αποτελεσματικές προσπάθειες και στηρίξαμε τους πολίτες με τις κοινωνικοπρονοιακές δομές μας. Φυσικά η πανδημία είναι ακόμα εδώ κι εμείς όμως είμαστε εδώ και συνεχίζουμε. Αποδείξαμε ότι είμαστε φορείς σταθερότητας και αποτελεσματικότητας. Ταυτόχρονα όμως η επόμενη μέρα για το μέλλον της αυτοδιοίκησης έχει ξημερώσει ήδη. Είναι λοιπόν η ώρα και στη χώρα μας να κάνουμε το επόμενο μεγάλο βήμα. Το βήμα της Αυτοδιοίκησης. Οι δήμοι και οι Περιφέρειες μπορούν να μετατραπούν σε ατμομηχανές ανάπτυξης για την πατρίδα μας την Ελλάδα της επόμενης μέρας.

Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζονται αλλαγές του κανονιστικού πλαισίου, ενίσχυση των οικονομικών των Δήμων και επιχειρησιακή αναβάθμιση της διοικητικής ικανότητας τους.

Οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες των πολιτών είναι υψηλές. Εάν η χώρα επιθυμεί να διατηρήσει και να βελτιώσει το επίπεδο ζωής της, πρέπει να αλλάξει οργάνωση. Ένα τόσο συγκεντρωτικό Κράτος, όπως το Ελληνικό, είναι προφανές ότι αποτελεί τροχοπέδη σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή πρωτοβουλία. Ιδιαίτερα επισημαίνουμε την γραφειοκρατία και τις εξ’ αυτής συνέπειες αλλά και το οικονομικό κόστος. Η πολυνομία είναι μεταξύ των συνιστωσών εκείνων που συντείνουν στην γραφειοκρατία. Plures leges coumptissima res publica, πολλοί νόμοι, πολύ διεφθαρμένη πολιτεία.

«Κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων» (Άρθρο 102, παραγρ. 5 του Συντάγματος). Δυστυχώς δεν τηρείται.

Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ, Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΟΤΑ

Το Σύνταγμα στο άρθρο 102 κατοχυρώνει τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ Α΄ και Β’ βαθμού και αναθέτει στο Κράτος οριοθετημένη διοικητική εποπτεία, η οποία συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας, ο οποίος δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση των ΟΤΑ.

Ο έλεγχος δαπανών διενεργείται πλέον κατασταλτικά. Ασκείται όμως σωρεία ελέγχων στη διοικητική και οικονομική λειτουργία των ΟΤΑ και από πολλούς άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που έχουν γενική ή ειδική αρμοδιότητα.

Οι πολλοί ελεγκτικοί μηχανισμοί έχουν αλληλοεπικάλυψη και δεν συντονίζονται, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αβεβαιότητα και σημαντικό διοικητικό βάρος στη λειτουργία και τη διοίκηση των ΟΤΑ.

Κατά συνέπεια, οι σημερινοί εποπτικοί και ελεγκτικοί μηχανισμοί όχι μόνον δεν διασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία των ΟΤΑ και τις βασικές αρχές της ελεύθερης δράσης τους στο πλαίσιο της τοπικής αυτονομίας, αλλά αντιθέτως αποτελούν μοχλούς κυρώσεων και ποδηγέτησης του θεσμού.

Η εποπτεία επί των πράξεων των συλλογικών και μονομελών οργάνων πρέπει να περιορισθεί σε ένα μόνο διοικητικό έλεγχο νομιμότητας των πράξεων τους, όπως ορίζει το Σύνταγμα, και να απαγορεύεται ο έλεγχος σκοπιμότητας των πράξεων αυτών. Είμαστε υπέρ του ελέγχου νομιμότητας. Όμως καλόν θα ήταν το Ε.Σ., στο κράτος το Κεντρικό να στρέψει το ενδιαφέρον του γιατί εμείς διαχειριζόμαστε το 2% των πόρων του Κρατικού προϋπολογισμού και το 98% το Κεντρικό Κράτος και οι Κεντρικοί Φορείς.

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας, οι Δήμοι πρέπει να μπορούν να προσλαμβάνουν το προσωπικό τους και «να του παρέχουν τις κατάλληλες συνθήκες κατάρτισης, αμοιβής και προοπτικών σταδιοδρομίας».

Με το εφαρμοσθέν σύστημα κινητικότητας μειώθηκε το προσωπικό της Τ.Α. Αν σ’ αυτή τη μείωση προστεθούν και οι συνταξιοδοτήσεις, τότε η κατάσταση οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι έγινε λίαν δυσχερής.

Ειδικά για τις προσλήψεις προσωπικού στους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς Δήμους πρέπει να προβλεφθεί γενναία αύξηση της μοριοδότησης της εντοπιότητας καθώς και οικονομικά κίνητρα.

ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής, ύστερα από δύο διαδοχικές κρίσεις (την οικονομική και την πανδημία), έχει υποστεί τις μεγαλύτερες μειώσεις από οποιονδήποτε άλλο φορέα της Γενικής Κυβέρνησης

Οι μειώσεις των κρατικών επιχορηγήσεων (ΚΑΠ) προς τους Δήμους από το 2009 μέχρι το 2019 υπερέβησαν το 60%.

Διαχρονικά, η Τοπική Αυτοδιοίκηση υπήρξε στο στόχαστρο των λεγόμενων σταθεροποιητικών πολιτικών. Ακόμα και τότε που δεν χρειαζόταν. Παρά το ότι η θεσμοθέτηση των ΚΑΠ κατοχύρωσε νομοθετικά τη χρηματοδότηση των ΟΤΑ από συγκεκριμένα φορολογικά έσοδα, οι κεντρικές κυβερνήσεις σε πολύ λίγες περιπτώσεις εφάρμοσαν το Νόμο.

Ο ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Στόχος είναι η δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα εξασφαλίσουν τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό όλων των δήμων της χώρας, με παράλληλη αξιοποίηση και της τεχνολογικής υποδομής της ΚΕΔΕ. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα πόροι από το τρέχον ΕΣΠΑ και να γίνει ο κατάλληλος σχεδιασμός για την αξιοποίηση της επόμενης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ 2021 – 2027).

Καλούμε κυρίως την κυβέρνηση αλλά και το σύνολο των κομμάτων στη Βουλή να στηρίξουν την αυτοδιοίκηση, με βάση το Σύνταγμα, τις θέσεις όλων των συνεδρίων μας, προκειμένου, αντί να αποκλίνουμε, να συγκλίνουμε με την Ευρωπαϊκή Αυτοδιοίκηση. Υπάρχει επαρκής πολιτικός χρόνος. Αρκεί να υπάρξει αληθινή και ισχυρή πολιτική βούληση. Σας ευχαριστώ.